Skanowanie 3D odrestaurowanych średniowiecznych i renesansowych kafli piecowych dla Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
W styczniu 2015r. Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie zaprezentowało efekty prowadzonej przez siebie konserwacji zbioru zabytkowych kafli piecowych. Znajdują się w nim obiekty pochodzące z okresu XV-XX w., jednak szczególnie dużą wartość przedstawiają sobą okazy pochodzące z przełomu XV i XVI w. (tzw. gotyckie oraz renesansowe), odkryte w Jankowie Dolnym k. Gniezna. Przedstawiają one bardzo dobrze zachowane ornamenty, stanowiące dla naukowców źródło wiedzy o kulturze i sztuce tamtego okresu. Na licach kafli utrwalono zarówno herby istniejących wtedy rodów rycerskich, jak również sceny alegoryczne, niejednokrotnie zaczerpnięte z Biblii lub ówczesnego folkloru.
Skanowanie 3D dla ochrony obiektów dziedzictwa narodowego
Jako, że odrestaurowane kafle stanowią ważne źródło historyczne, a jednocześnie są obiektami fascynacji ludzi zainteresowanych kulturą średniowiecza i wczesnego renesansu, zdecydowano się na udostępnienie wszystkim zainteresowanym zdigitalizowanych wersji niektórych z nich. Projekt digitalizacji kafli piecowych, dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, obejmował dwa etapy. W ramach pierwszego eksponaty fotografowano ze wszystkich sześciu stron. Drugi stopień tworzenia dokumentacji wirtualnej obejmował zaś stworzenie kolorowych trójwymiarowych modeli kafli. Do tego celu idealnym narzędziem okazał się skaner 3D, stworzony przez firmę SMARTTECH3D.
Pomiary wykonano przy użyciu urządzenia z serii MICRON3D color o rozdzielczości 24 MPix. Ten wybór zapewnił dokładne odwzorowanie skomplikowanej struktury powierzchni kafli przy jednoczesnym pozyskaniu tekstury o odpowiednich walorach estetycznych. Do sterowania pracą skanera wykorzystano program SMARTTECH3Dmeasure, autorskie oprogramowanie firmy.
Wirtualne kopie zabytków z precyzyjnym odwzorowaniem koloru i tekstury
Jednym z kluczowych wymagań Muzeum wobec wirtualnych wersji digitalizowanych eksponatów było dokładne odwzorowanie nie tylko samej geometrii kafli, ale też ich koloru i faktury. Kwestia ta okazała się szczególnie istotna w przypadku digitalizacji eksponatów renesansowych, cechujących się wielobarwnością wzorów. Skaner 3D wykorzystany podczas pomiarów przez firmę SMARTTECH3D z łatwością podołał temu zadaniu.
Poniżej zaprezentowano przykładowe efekty badań prowadzonych przez firmę SMARTTECH3D dla Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie:
Digitalizacja 3D dla wirtualnych badań nad zabytkami
Wirtualne kopie kolekcji będącej w posiadaniu Muzeum mogą być wykorzystane na szereg sposobów. Po pierwsze, ułatwiają one prace badawcze nad kulturą danego okresu. Eliminują potrzebę prowadzenia prac na rzeczywistych artefaktach oraz zachowywania niezbędnych środków ostrożności przy ich przechowywaniu. W efekcie, badania mogą być prowadzone o wiele mniejszym nakładem kosztów, zarówno czasowych, jak i finansowych. Dodatkowo, dzięki narzędziom dostępnym w SMARTTECH3Dmeasure, uzyskiwane siatki trójkątów można analizować dużo dokładniej, niż przy wykorzystaniu tradycyjnych metod pomiarowych. Użytkownik ma możliwość m. in. tworzenia i przekrojów przez siatki, mierzenia pola powierzchni i objętości zabytku bądź jego wybranej części a przede wszystkim dokonywania precyzyjnych pomiarów dowolnych elementów bez posiadania jego fizycznego oryginału.
Zdigitalizowane zbiory można również w łatwy sposób udostępniać innym placówkom muzealnym w ramach obustronnej współpracy, co przekłada się na zacieśnianie więzi między instytucjami kultury. Mniejsze muzea otrzymują dzięki temu okazję do prezentacji interesujących eksponatów, które w innych warunkach byłyby niemożliwe do zdobycia. Otrzymane siatki trójkątów można udostępnić zwiedzającym zarówno jako wirtualne modele do obejrzenia przy stanowiskach komputerowych, jak również w formie wiernych, stworzonych na drukarkach 3D replik.
Wirtualne, powszechnie udostępnione modele części zbiorów mogą być również wykorzystane jako środki marketingowe, za pomocą których Muzeum będzie w stanie dotrzeć ze swoją ofertą do większego grona odbiorców.
Szkolnictwo także zyskuje wiele na powszechnym dostępie do wirtualnych wersji eksponatów muzealnych. Młodsi uczniowie otrzymują szansę przyjrzenia się artefaktom, do których w normalnych warunkach nie mieliby dostępu, na przykład z powodu odległości ich miejsca zamieszkania od Muzeum. Studenci kierunków historycznych mają natomiast szansę uzupełnić wiedzę zdobywaną na zajęciach o kontakt z rzeczywistymi eksponatami bez konieczności odwiedzania dziesiątek muzeów.
